Bevoegd of bekwaam in de zorg, hoe zit dat ook alweer?

In de zorg worden de termen bevoegd en bekwaam vaak door elkaar gehaald. Hoe zit het ook alweer? Je bent bevoegd als je een opleiding hebt gevolgd die volgens de organisatie waar je werkt vereist is voor de zorg en handelingen die je verricht. Je bent bekwaam wanneer je naast het juiste diploma of certificaat de handeling beheerst.

Onlosmakelijk verbonden

Met je diploma of certificaat toon je aan dat je zowel de vereiste kennis en vaardigheden als de bijbehorende houding hebt. Daarnaast beheers je de handelingen en voer je deze met regelmaat uit. Ook als je zelf vindt dat je onvoldoende vaardig (meer) bent of niet up-to-date bent om een handeling uit te voeren, verlies je je bekwaamheid en daarmee ook je bevoegdheid voor die specifieke handeling. Bevoegd en bekwaam zijn dus onlosmakelijk met elkaar verbonden.

Bekwaam is bevoegd

De zorgt kent veel uitdagingen. Er zijn grote personele tekorten, het werk is aan veel en snelle veranderingen onderhevig en de vergrijzing neemt toe. Er zijn veel extra krachten nodig om de stijgende zorgvraag te kunnen beantwoorden. Voor iedereen die daarom aan de slag wil in de zorg of zich verder wil ontwikkelen, zou dat mogelijk moeten zijn. De Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz) schrijft voor dat iedere zorgorganisatie garant moet staan om verantwoorde zorg te leveren. Vanuit wetgeving worden geen diploma-eisen meer gesteld aan het verlenen van zorg. Dit biedt ruimte om niet alleen naar diploma’s, maar ook naar werk- en levenservaring en aanpalende diploma’s te kijken. Het denken in bekwaamheden wordt daarmee als vertrekpunt genomen. Dit alles draagt eraan bij dat zij-instromers sneller aantoonbaar bekwaam kunnen worden voor het verrichten van hun werkzaamheden en dat zittende medewerkers gemakkelijker kunnen doorgroeien naar een andere functie.

De branchevereniging ActiZ heeft tien principes beschreven om zorgorganisaties te inspireren en richting te geven om met het gedachtegoed ‘bekwaam is bevoegd’ aan de slag te gaan.

Risicovolle en voorbehouden handelingen

Voorbehouden handelingen zijn medische handelingen met een hoog risico bij ondeskundige uitvoering. De zorgverlener moet hiervoor bevoegd én bekwaam zijn. Bij risicovolle en algemene handelingen geldt hetzelfde: zorgvuldigheid en bekwaamheid zijn essentieel.

Even checken!

Bevoegdheid krijg je dus door opleiding en scholing, terwijl bekwaamheid een persoonlijke beoordeling is. Volgende vragen kunnen helpen om zelf te beoordelen of je voldoende bekwaam bent:

• Heb ik voldoende kennis over het ziektebeeld van de zorgvrager?
• Kan ik handelingen volgens protocol uitvoeren?
• Ken ik de bijhorende richtlijnen?
• Ken ik de werking van medicijnen en de mogelijke bijwerkingen en complicaties?
• Weet ik hoe te handelen en kan ik de gevolgen overzien wanneer het misgaat?
• Kan ik correcte informatie verstrekken aan de zorgvrager?
• Heb ik de juiste attitude?
• Durf ik te handelen en ben ik zeker van mijn zaak?

Heb jij één of meerdere vragen met ‘nee’ beantwoord? Ontdek hoe onze praktijkdag risicovolle en voorbehouden handelingen jou kan helpen om handelingen op te frissen of (opnieuw) aan te leren. Meer weten? Neem dan contact met ons op.